علت خارش مقعدی چیست؟{درمان طب سنتی}+ خانگی + داروی گیاهی

خارش مقعد یکی از رایج ترین مشکلات و اختلالات این ناحیه است که اغلب در نتیجه شرایط و مشکلات کمخطر مثل عدم رعایت بهداشت ایجاد میشود. اما اگر به طور تکرار شود و یا همراه با علائم دیگری مثل سوزش، خونریزی و درد است باید به سرعت برای بررسی شرایط با پزشک مشورت کنید.

در این صفحه از درمان تهران قصد در داریم به بررسی علت های خارش مقعد طب سنتی، علائم همراه با آن و نیز روشهای درمان خارش مقعدی در خانه و با پماد بپردازیم و در آخر هم دارو گیاهی برای خارش مقعدی را معرفی می‌کنیم :

خارش مقعد چیست؟

خارش مقعد (itching-rectum) از نظر پزشکی به تحریک شدن اطراف مقعد و تمایل برای خاراندن آن گفته می‌شود. این شرایط از مشکلات شایعی است که می تواند ناراحت کننده و حتی شرم آور باشد.

 پوست اطراف مقعد به شدت حساس بوده و هر عاملی میتواند در تحریک آن اثر داشته باشد. به طور مثال بیشتر افراد پس از دفع مدفوع دچار خارش می شوند که علت این امر حساسیت به مدفوع است.

اما این مشکل همیشه هم بی دلیل نیست و میتواند ناشی از عفونت و یا التهاب باشد. خارش می‌تواند شرایط غیر قابل تحملی را ایجاد کند. خاراندن پوست میتواند موجب سوزش مقعد یا درد مقعد شود.

خارش مقعد معمولاً باعث میل غیرقابل کنترلی برای خاراندن مقعد می شود . با این حال، خراشیدن باعث تسکین طولانی مدت نمی شود.

خاراندن ناحیه مقعد باعث تحریک بیشتر می شود و ممکن است به جای تسکین، خارش را بدتر کند. پوست شما در این ناحیه حساس است و ناخن های شما بسیار قوی تر از پوست شما هستند. خاراندن با ناخن ممکن است باعث آسیب پوست یا عفونت شود. اگر چرخه خارش و خراش ادامه یابد، می تواند منجر به ناراحتی شدید، درد و سوزش شود

به نقل از : https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15574-anal-itching-pruritus-ani

علائم خارش مقعد

تحریک و خارش پوست می‌تواند آزاردهنده باشد. اغلب افراد همراه با خارش علائم دیگری را نیز تجربه می کنند، که از جمله آنها می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• خون در مدفوع
• خونریزی مقعدی
• خارش آلت تناسلی
• تغییر رنگ پوست اطراف مقعد
• سوزش مقعد
• تورم یا زخم شدن پوست
• بثورات پوستی 

خارش مقعد معمولاً در اثر بیماریهای کمخطر و شایع مثل بواسیر یا شقاق ایجاد میشود و به ندرت با بیماریهای خطرناک مثل سرطان در ارتباط است.

علت خارش مقعد چیست؟

خارش معمولاً مربوط به بیماری خوش خیم است و جای نگرانی ندارد، با این حال در صورتی که مدام به خارش دچار می شوید با به دنبال پیدا کردن علت آن باشید.

مهمترین علت های خارش مقعد عبارتند از :

بواسیر یا هموروئید

بیماری بواسیر یا هموروئید شایع ترین بیماری مقعدی است و متورم شدن یا گشاد شدن سیاهرگ های داخل یا خارج از مقعد گفته میشود. در اثر این بیماری زائده ای گوشتی از مقعد خارج میشود.

بیشتر بخوانید : بواسیر چیست؟علت، علائم و تشخیص هموروئید مقعد

این بیماری در اثر وارد شدن فشار به مقعد بر اثر یبوست، زایمان و … ایجاد میشود. بواسیر میتواند درد، خارش، خونریزی و … ایجاد کند. سریع راه درمان بواسیر با لیزر است. لیزر میتواند برای همیشه شما را از شر این بیماری خلاص کند.

بیشتر بخوانید : عمل بواسیر با لیزر

شقاق یا فیشر 

شقاق به ایجاد یک ترک عمیق در مقعد گفته میشود. این زخم میتواند درد شدیدی را در مقعد ایجاد کند و سوزش و خارش نیز به همراه دارد. راه درمان این بیماری تغییر در رژیم غذایی و برطرف کردن یبوست است. اگر بیماری با این روش ها درمان نشد، باید از روشهای تهاجمی تری مثل جراحی یا لیزر درمانی کمک گرفته شود.

بیشتر بخوانید : عمل شقاق با لیزر

رژیم غذایی 

یکی از علت های شایع برای خارش مقعد تحریک پوست ناشی از غذاهایی است که میخوریم، به طور مثال  ادویه ، ترشی جات، سس تند، فلفل، چای، مرکبات و … از خوراکی هایی هستند که میتوانند باعث خارش شوند.

عفونت های قارچی

در برخی موارد عفونت های قارچی مقعد و مخمر واژن عامل خارش هستند. زیرا این عفونت ها می توانند از واژن به مقعد راه پیدا کند. عفونت های پوستی می توانند باعث  بثورات قرمز و خارش دار شوند.

برای جلوگیری از این عفونت می توانید مقعد خود را با آب گرم بشویید. مصرف پماد های ضد قارچ نیز می توانند به برطرف کردن این عفونت کمک کنند.

رطوبت 

اصلی ترین علت خارش مقعد رطوبت است. خشک نکردن مقعد پس از رفتن به توالت، ترشح مایعات از مقعد، اسهال و بی اختیاری در کنترل مدفوع میتواند باعث رطوبت مقعد شده و زمینه را برای خارش و عفونت های قارچی فراهم کند. بیماران مبتلا به دیابت یا اچ آی وی باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند. در ضمن شدت خارش با رطوبت رابطه ای مستقیم دارد.

زیاده روی در شستشو 

 برخی از افراد عادت دارند، بیش از حد پوست اطراف مقعد را می شویند، این کار میتواند پوست را تحریک کرده و خارش را تشدید کند. 

آنتی بیوتیک ها

مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک ها می تواند به عفونت  قارچی و تحریک مقعد منجر شود. این داروها باکتریهای مفید روده را از بین می برند و می توانند باعث تحریک و خارش بیشتر پوست شوند. برای جلوگیری از عوارض مصرف آنتی بیوتیک،  می توانید با قرار دادن ماست و مکمل‌ها حاوی ترکیبات پروبیوتیک در رژیم غذایی  باکتریهای مفید را جایگزین کنید.

پسوریازیس یا درماتیت تماسی

پسوریازیس یا درماتیت تماسی از بیماری های مزمن پوستی هستند که می توانند مستقیماً سلامت پوست در این موضع را تحت تاثیر قرار دهند. این بیماری ها با تحریک پوست، باعث خارش آن میشوند. برای درمان این بیماریها از پزشک متخصص کمک بگیرید.

بیشتر بخوانید : درمان زخم مقعدی با روشهای خانگی و دارویی

انگل کرمک 

شایع ترین علت خارش مقعد در کودکان بعد از عدم رعایت بهداشت، ابتلا به انگل کرمک است. کرمک یک انگل پوستی است که تخم های ریز خود را در اطراف دریچه مقعدی میریزد و همین امر موجب خارش میشود. این بیماری بیشتر در کودکان مشاهده می شود اما بزرگسالان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. 

اگر فکر می کنید، به انگل مبتلا هستید میتوانید شب قبل از خواب یک نوار چسب را بر روی پوست مقعد بزنید. اگر فردا بر روی آن تخم های ریز و سفید رنگ مشاهده کردید به کرمک مبتلا هستید. برای درمان با پزشک مشورت نمایید. برای درمان فوری خارش کرمک مصرف داروهای مناسب توصیه میشود.

خارش مقعد در اثر فیستول 

بیماری فیستول مجرایی غیرطبیعی است که پوست اطراف مقعد را به روده متصل می کند. ترشحات خارج شده از این مجرا میتواند باعث تحریک پوست شده و خارش را به همراه داشته باشد. متاسفانه هیچ راه درمانی برای برطرف کردن فیستول وجود ندارد. تنها راه جراحی آن به روش سنتی و لیزر درمانی است. جراحی با لیزر در مطب پزشک و سرپایی انجام شده و بدون درد یا خونریزی بیماری شما را رفع میکند.

بیشتر بخوانید : درمان فیستول با لیزر

اسهال و یبوست

اسهال و یبوست از شرایط گوارشی شایع هستند. اسهال؛ مدفوع را آبکی کرده و در یبوست دفع مدفوع به سختی انجام میشود. این شرایط  می توانند بر روی مقعد اثر گذاشته و باعث خارش آن شوند.

بیشتر بخوانید : علت اسهال چیست؟ روشهای فوری درمان اسهال در خانه و با قرص

زگیل تناسلی 

یکی از مهمترین علت خارش مقعدی در بزرگسالانزگیل تناسلیاست.از بیماری های مقاربتی است که از طریق رابطه جنسی منتقل میشود. این بیماری توسط ویروس پاپیلومای انسانی منتقل میشود و باعث ایجاد زائده های گوشتی به شکل گل کلم بر روی پوست می گردد. یکی از عوارض زگیل مقعدی خارش اطراف مقعد است. راه درمان این بیماری استفاده از پماد، سرما درمانی و لیزر است.

عوامل زیر می توانند ریسک خارش مقعد را افزایش دهند:

• دیابت نوع 2
• سرطان خون و لنفوم
• نارسایی کلیه یا بیماری کبدی
• پرکاری تیروئید (تیروئید پرکار)
• کم خونی (آهن کافی در خون شما نیست)
• اضطراب و استرس
• تومور مغزی
• سرطان مقعد
• بیماری های التهابی روده

بیشتر بخوانید : درمان زگیل تناسلی با لیزر

برای درمان خارش مقعد به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

اگر خارش مقعد در طی چند روز برطرف نشد، لازم است با متخصص کلورکتال  یا گوارش مشورت کنید. متخصص جراح نیز می‌تواند به رفع سریع تر این شرایط کمک کند.

اگر همراه با خارش، علائم دیگری مثل خونریزی یا حس ناکامل بودن عمل دفع را دارید. وقت را تلف نکنید و همین الان با پزشک تماس بگیرید.

نحوه تشخیص

برای پیدا کردن علت این شرایط پزشک علائم بیمار را بررسی کرده و مقعد را  معاینه می کند. بیماریهای مقعدی مثل بواسیر، شقاق، فیستول، زگیل تناسلی و … با معاینه شناسایی می شوند. ممکن است پزشک معاینه انگشتی انجام دهد، تا احتمال وجود توده های مقعد را بررسی نماید. در مراحل بعدی ممکن است پزشک انجام آزمایشات مدفوع و ادرار را توصیه کند.

معمولاً برای تشخیص علت خارش مقعد از آزمایشات زیر استفاده میشود:

• کولونوسکوپی
• پروکتوسکوپی

درمان خارش مقعد

خارش مقعد یک مشکل ساده نیست، آن را جدی بگیرید. چرا که این خارش مسلماً بی دلیل ایجاد نشده و بیماری در بروز آن نقش داشته است. از آنجایی که دلایل مختلفی برای خارش وجود دارد. پس بدون پیدا کردن علت نمی توان درمان مشخصی را پیشنهاد داد. اگر می خواهید از شر خارش آزار دهنده مقعد خلاص شوید. می توانید همین حالا از پزشک نوبت ویزیت دریافت کنید.

درمان خانگی خارش مقعد

برای درمان خارش مقعدی با روشهای خانگی نکات زیر را رعایت کنید :

• رعایت بهداشت : برای تسکین خارش رعایت بهداشت اولین قدم است. برای این منظور پس از دفع، مقعد را به خوبی بشویید و با دستمال نرم خشک کنید. رطوبت خود از عوامل اصلی خارش محسوب میشود. استفاده از صابون و شوینده های معطر نیز توصیه نمیشود. زیرا که می توانند پوست را تحریک کنند.
• لباس زیرا تنگ را فراموش کنید : لباس های تنگ با تحریک پوست می توانند خارش را تشدید کنند. به همین جهت استفاده از لباسهای نخی و گشاد تر مناسب تر است.
• نشستن در آب گرم : حمام سیتز یا گرمای آب میتواند به تسکین علائم و بهبود خارش کمک کند. برای این منظور یک تشت را پر از آب گرم کرده و برای 20 دقیقه در آن بنشینید. این درمان را میتوانید تا چندین مرتبه در روز تکرار کنید.
• وازلین : یکی از راههای سریع برای کنترل خارش وازلین است. در مواقعی که دچار خارش می شوید کمی وازلین به مقعد بزنید.
• از خارش این ناحیه پبرهیزید، زیر این کار می تواند باعث تحربک و خارش بیشتر شود.
• از لباس زیر پنیه ای و نرم که بیش از اندازه تنگ نباشد، استفاده کنید.
• استفاده از کمپرس سرد در این ناحیه می تواند در کاهش علائم شما موثر باشد. برای این منظور درون یک کیسه چند عدد یخ ینبدازید و دورن حوله بپیچید. این کمپرس را برای 10 دقیقه روی مقعد قرار دهید.
• به منظور دفع سموم حداقل در طول روز 8 لیوان آب بنوشید.

درمان خارش مقعدی در طب سنتی

کارشناسان طب سنتی بر این عقیده اند که این مشکل در اثر مزاج بلغم یا دارای صفرای ایجاد میشود. بنابراین برای تغییر و اصلاح آن باید بت تغییر رژیم غذایی، اصلاح مزاج صورت گیرد. از داروهای گیاهی که برای این منظور استفاده می‌شود، برای درمان خارش مقعد در طب سنتی می توان از دمنوش های زیر استفاده نمود:

• دمنوش گل سرخ
• دمنوش گشنیز
• دمنوش گل پنیرک
• دمنوش گل ختمی

برای تهیه دمنوش از این گیاهان برای مدت 20 دقیقه آن را جوشانده و عصاره آن را تهیه کنید و میل کنید.

پماد برای درمان خارش مقعدی

از پماد های خارش مقعد می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• بی حس کننده های موضعی : این داروها به صورت پماد یا ژل در دسترس هستند و می توانند موقتاً خارش را تسکین دهند. اگر نسبت به این داروها واکنش آلرژیک داشتید، مصرف آن را قطع کنید. نمونه هایی از بی حس کننده ها شامل بنزوکائین؛ لیدوکائین و دیکلومین است.
• داروهای منقبض کننده عروق : این داروها با انقباض عروق رگ های خونی را کوچک تر کرده و میتواند به تسکین سریع تر این شرایط کمک کنند. اپی نفرین یکی از این داروها است.
• محافظت کننده ها : این دسته از دارو ها با ایجاد یک لایه بر روی پوست از تماس مدفوع با پوست و تحریک آن جلوگیری می کنند. برای این منظور میتوانید از روغن های معدنی، وازلین، کالامین یا گلیسیرین کمک بگیرید.
• ضد عفونی کننده ها : این دسته از داروها موضع را ضدعفونی کرده و از رشد و تکثیر باکتریها و قارچ ها جلوگیری می نماید.  از جمله ضدعفونی کننده ها پرکاربرد میتوانیم به اسید بوریک، فنل، کلرید بنزالکونیوم و ….. اشاره کنیم.
• کورتیکواستروئیدها : این دسته از داروها با کاهش التهاب می توانند به تسکین خارش کمک کنند. زیاده روی در مصرف این داروها میتواند به پوست آسیب بزنند. کرم هیدروکورتیزون یکی از انواع دارو های کورتیکواستروئیدها است.
• آلوئه ورا : ژل گیاه آلوئه‌ ورا یکی از روشهای درمان خارش طب سنتی است، این ژل لایه ای محافظ روی پوست ایجاد کرده و از خارش جلوگیری میکند. می توانید این ژل را تا 3 مرتبه در روز روی پوست اعمال کنید.

دارو گیاهی برای خارش مقعدی

در برخی موارد استفاده از درمان های طب سنتی و گیاهان دارویی میتوانند به برطرف کردن خارش کمک میکند.  چند درمان توصیه شده برای این منظور عبارتند از :

• سرکه سیب :  سرکه سیب آنتی باکتریال است و میتواند با برطرف کردن التهاب و عفونت به درمان این شرایط کمک کند. برای انجام این درمان می توانید چند قطره از سرکه سیب را بر روی یک پنبه ریخته و بر روی محل خارش بزنید و یا در یک تشت آب چند قطره سرکه سیب بریزید و در آن بنشینید.
• سیر : سیر می تواند به درمان عفونت های قارچی که باعث این خارش شده اند، کمک کند. برای این منظور روزانه 2 الی 3 حبه سیر میل کنید.
• شیرین بیان : تجربه نشان داده استفاده از گیاه شیرین بیان میتواند در کاهش خارش موثر باشد. روزانه یک لیوان شربن شیرین بیان تهیه کرده و میل کنید.
• روغن نارگیل : این روغن خاصیت تسکین دهندگی داشته و می تواند میکروب ها و قارچ های مقعد را از بین ببرد. مقداری روغن نارگیل را گرم کرده و بر روی موضع استعمال نمایید.

پیشگیری

رعایت سبک زندگی سالم می تواند احتمال خارش را تا حدی کاهش می دهد:

• رژیم غذایی پرفیبر برای جلوگیری از اسهال و یبوست
• نوشیدن حداقل 8 لیوان آب در طول روز
• ورزش و تحرک بدنی، پیاده روی حدقل 30 دقیقع در طول روز
• پرهیز از شوینده های معطر
• پوشیدن لباس های گشاد با الیاف پنبه ای
• تمیز نگه داشتن ناحیه مقعد
• به حداقل رساندن مصرف خوراکی های تحریک کننده مثل فلفل

سوالات متداول خارش مقعدی