واریس چیست؟ علت، علائم، انواع + عکس

بیماری واریس یا همان رگ های واریسی شایع ترین بیماری عروقی است که حداقل 1 نفر از هر 4 نفر به آن مبتلا میشوند. این بیماری می تواند تنها یک مشکل زیبایی محسوب میشود و یا با درد و ناراحتی شدید همراه باشد. حتی در موارد شدیدتر ممکن است واریس باعث لخته شدن خون و یا زخم های پوستی شود، که در این صورت مشکلی جدی برای سلامتی محسوب میشود و نیاز به درمان اورژانسی دارد.

اگر می خواهید بیشتر درباره واریس و اینکه چه نوع بیماری است بدانید؟ با ما همراه شوید….

بیماری واریس چیست؟

بیماری واریس سیاهرگ ها به پیچ خوردگی یا ورم (بزرگ شدن) رگ ها گفته میشود. واریس به انگلیسی با اصطلاح Varicose veins شناخته میشود.

هر رگ سطحی ممکن است دچار واریس شود، اما رگ های پا بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند. زیرا که ایستادن و راه رفتن فشار زیادی را به رگ های پایین بدن وارد می کند. این رگ ها ممکن است به حدی متورم و گشاد شوند که به راحتی از روی سطح پوست قابل لمس باشند.

بیماری واریس بیشتر بر روی ران و مچ پا و یا پشت زانو مشاهده میشود. اما می تواند بر روی دست، صورت، مری، واژن، رحم، مقعد (بواسیر) و … نیز به وجود آید.

بیشتر بخوانید : لیزر واریس پا، صورت، رگ و عروق- هزینه و مراقبت ها

علت واریس چیست؟

برای اینکه بدانیم علت ایجاد واریس چیست؟ باید در ابتدا نحوه عملکرد سیاهرگ ها را بررسی کنیم.

سیاهرگ ها یا همان ورید ها، رگ هایی هستند که خون را از اندام های بدن به قلب برمی گردانند. دیواره سیاهرگ نسبت به سرخرگ نازک تر است و خاصیت ارتجاعی کمتری دارد، ولی قطر آن بیشتر است.

درون سیاهرگ ها دریچه هایی وجود دارد که با نام لانه کبوتر شناخته میشوند. کار این دریچه ها، کمک با بازگشت خون از اندام تحتانی بدن به سمت قلب است. این دریچه ها باز می شوند تا خون به سمت قلب پمپ شود و سپس بسته خواهد شد تا جریان خون به سمت عقب متوقف شود.

اما مشکل اصلی وقتی ایجاد میشود که این دریچه ها در اثر آسیب های مختلف ضعیف شده و یا دچار افتادگی میشوند. در این صورت خون و مایعات در قسمت های تحتانی بدن تجمع کرده و به دیواره سیاهرگ فشار وارد می کنند. با ادامه یافتن این شرایط خون تجمع کرده به دیواره سیاهرگ آسیب زده و باعث کشیدگی یا پیچ خوردگی رگ ها می شود. که در نتیجه این امر عروق واریسی ایجاد شده است.

چه افراد در معرض خطر این بیماری قرار دارند؟

شرایط زیر ممکن است خطر ایجاد این بیماری را در بدن افزایش دهد:

• افراد مسن: یکی از دلایل واریس افزایش سن است، زیرا کهولت سن باعث تضعیف دریچه رگ ها میشود.
• زنان : زنان بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند، ترشح هورمون های زنانه، داروهای هورمونی برای جلوگیری از بارداری، استحکام دیواره های ورید را کاهش میدهند.
• واریس در بارداری : در دوران بارداری برای کمک به رشد جنین، حجم خون در رگ ها افزایش می یابد، این موضوع می تواند فشار بسیار زیادی را به رگ ها وارد کرده و باعث ایجاد رگ های واریسی شود. شایع ترین نوع واریس در زنان باردار بواسیر است.
• افرادی که سابقه خانوادگی دارند : آمارها نشان داده این بیماری در بین اعضای یک خانواده شایع تر است.
• اضافه وزن : افزایش وزن می تواند فشار بیشتری به رگها وارد کند.
• ایستادن یا نشستن به مدت طولانی : وقتی برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت قرار میگیرید. گردش خون در رگ ها کاهش یافته و خطر بروز بیماری هم افزایش می یابد.

نشانه ها یا علائم واریس چیست؟

نشانه های این بیماری با درد خفیف شروع میشود و به تدریج علائم این بیماری تشدید می شود. تا جایی که ممکن است، رنگ پوست تغییر کند. با این حال علائم و نشانه های این بیماری در افراد مختلف متفاوت است. برخی از این نشانه ها عبارتند از:

• مشاهده رگ هایی که بنفش یا آبی رنگ است. (هر چقدر قطر رگ بیشتر باشد، رنگ آن آبی تر و هر چقدر به سطح پوست نزدیک تر باشد، رنگ آن کبود تر است.)
• برآمده شدن رگ ها

وقتی بیماری شدید و دردناک می شود. ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر نیز مشاهده شود:

• احساس درد یا سنگینی در پاها
• ورم پاها
• سوزش، ضربان، گرفتگی عضلات و تورم در پایین پاها
• درد پاها پس از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی
• خارش در اطراف یک یا چند رگ 
• تغییر رنگ پوست در اطراف سیاهرگ ها

آیا واریس درد دارد؟

بله، مهمترین نشانه این بیماری درد است. به طور مثال شایع ترین نوع واریس مربوط به پا است. مشاهده شده تعدادی از بیماران با شکایت از درد شدید پا به ما مراجعه کرده اند در حالی که علت درد خود را نمی دانستند. زیرا که ممکن است این بیماری نمود خارجی نداشته باشد، یعنی علت دردی که احساس میشود، واریس است با این حال رگ های متورم زیر پوست قابل مشاهده نیستند.

درد واریس چگونه است؟

 درد این بیماری با نشانه های زیر همراه است:

• این درد اغلب در انتهای شب و یا وقتی مدت زمان طولانی را ایستاده اید، احساس میشود.
• درد واریس با گرفتن پاها به سمت بالا تسکین می یابد.
• این درد می تواند به حس خستگی و سنگینی در پاها را بدهد.
• یکی دیگر از نشانه های این درد تکان دادن بی اختیار و شدید پا در شب است.

انواع واریس با عکس

این بیماری بر اساس شدت علائم و نشانه ها به سه دسته زیرا تقسیم میشود:

ورید صافن

این ورید ها به رگ هایی میگویند که بیش از حد برجسته و متورم شده اند. به گونه ای که پوست هم به واسطه این رگ ها متورم شده است. این وریدها ظاهر بزرگ و طناب مانندی دارند.

ورید رتیکولار

این نوع ورید ها مانند یک تور سطح زیادی از پوست را می پوشانند. این ورید ها ضخیم تر بوده و به رنگ قرمز، سبز یا بنفش مشاهده میشوند ولی همیشه هم برجسته نیستند. با این حال ظاهر نازیبایی به پوست می دهند.

عروق عنکبوتی

این نوع بیماری واریس ظاهری شبیه به تار عنکبوت یا شاخه درخت ایجاد می کند. این رگ ها ریز تر و به سطح پوست نزدیک تر هستند. عروق عنکبوتی به رنگ قرمز یا آبی مشاهده میشود. این نوع واریس بیشتر بر روی صورت، شکم، بینی و گونه ها و …. ایجاد میشود.

هر چقدر تعداد عروق واریسی بیشتر باشد و مدت زمان بیشتری از ظاهر شدن آنها، بگذرد، احتمال ایجاد عوارضی مانند درد مزمن یا زخم های پوستی بیشتر میشود. این واریس را می توان با پوشیدن جوراب واریس و لیزر درمانی برطرف نمود.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

خود مراقبتی مانند ورزش (قرار دادن پاها به سمت بالا) یا پوشیدن جوراب های مخصوص می توانند از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند. اما تاثیری در درمان ندارند. 

اما اگر از ظاهری که این رگ ها ایجاد کرده ناراضی هستید و یا این رگ های واریس دردناک شده، لازم است برای درمان با پزشک مشورت کنید.

همچنین اگر هر یک از شرایط زیر را تجربه می کنید، لازم است سریعاً از یک پزشک کمک بگیرید.

• اگر پوست شما در اطراف واریس پوسته پوسته شده است.
• اگر رگ ها حساس، قرمز و یا گرم هستند.
• علائم شما هر روز بیشتر از قبل تشدید میشود.

دکتر یا متخصص واریس کیست؟

اگر علائم این بیماری را تجربه می کنید، برای تشخیص اولیه می توانید از پزشک عمومی کمک بگیرید. برای تشخیص نهایی می توانید با متخصص عروق ( فلبولوژیست) مشورت نمایید. اما برای درمان این بیماری بهترین انتخاب متخصص جراحی است که تسلط بیشتری به نحوه درمان این بیماری دارد.

برای درمان واریس با لیزر، پزشک شما باید علاوه بر تخصص جراحی، تجربه کافی در مورد درمان های لیزر و کار با دستگاه لیزر را نیز داشته باشد.

بیشتر بخوانید : دکتر متخصص واریس پا، دست، صورت در تهران

تشخیص

برای تشخیص واریس،لازم است حتما از یک پزشک متخصص کمک بگیرید. زیرا ممکن است بیمار هیچ یک از علائم ظاهری این عارضه را نداشته باشد.

 پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد. تا در حالت ایستاده تورم پاها را بررسی کند. ممکن است به انجام آزمایش سونوگرافی ( اسکن اولتراسوند ) نیاز باشد. این آزمایش به منظور بررسی دریچه وریدها و احتمال وجود لخته خون انجام میشود.

عوارض واریس چیست؟

خطرات واریس، اگرچه نادر است، اما می تواند شامل موارد زیر باشد:

زخم واریس پا

ممکن است در اثر این بیماری زخم هایی روی پوست و در نزدیکی رگهای آسیب دیده ایجاد شود. این زخم ها در نزدیکی مچ پا شایع تر هستند. قبل از بروز این زخم ها، لکه هایی روی پوست ظاهر میشود. دیگر علامت این زخم درد، خارش و تورم پا است. این زخم ها پس از یک آسیب جزئی پدید می آید.

برای درمان زخم واریس پا باید از یک پزشک متخصص کمک بگیرید. معمولاً درمان این مشکل با فشرده سازی زخم ها (استفاده از بانداژ زخم یا جوراب های فشرده سازی) انجام میشود. بیشتر این زخم ها در طی 3 تا 4 ماه درمان میشوند. برخی از آنها در مدت طولانی و برخی دیگر هرگز برطرف نخواهند شد.

در ضمن برای درمان این زخم ها باید همراه روش های فشرده سازی، علت اصلی و زمینه ساز این مشکل، یعنی همان واریس را نیز برطرف کنید.

لخته شدن خون

گاهی اوقات، وقتی رگهای داخل پاها بزرگ می شوند. پاها هم متورم و دردناک میشود. این شرایط ممکن است نشان دهنده لخته شدن خون باشد و از نظر پزشکی ترومبوفلبیت نام دارد. لخته خون ممکن است به سمت قلب .یا ریه حرکت کند. این شرایط می تواند تهدید کننده زندگی باشد

خونریزی

در مواردی وریدهای نزدیک به پوست ممکن است، خونریزی کنند. این خونریزی جزئی است. اما هرگونه خونریزی نیاز به توجه پزشکی دارد.

اگر رگ واریس را بر روی پوست مشاهده کردید، از ماساژ دادن آن پرهیز کنید، زیرا این کار می تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.

درمان واریس

چندین روش مختلف برای درمان این بیماری وجود دارد. نحوه انجام و میزان تاثیر گذاری این روش ها بسیار متفاوت است. پس قبل از انجام هر درمانی در مورد آن تحقیق کنید. روش های درمان واریس عبارتند از:

آیا واریس درمان قطعی دارد؟

بله، خوشبختانه امکان درمان رگ واریسی به صورت قطعی وجود دارد. این بیماری را نمی توان با دارو رفع نمود. اما با انجام راهکار های موثر لیزر که این رگ را به طور کامل حذف می کند، می توان به درمان قطعی رسید.

انجام جراحی عوارض و مشکلات مختلفی که برای بیمار ایجاد می کند به جز در موارد ضروری و شدید انجام آن توصیه نمی شود. لیزر به دو روش انجام زیر انجام میشود:

لیزر 

در این روش نیازی به ایجاد برش نیست. رگ های آسیب دیده تنها با تابش اشعه لیزر از بین می روند. لیزر در درمان قطعی واریس های متوسط و عنکبوتی که در نزدیکی سطح پوست قرار دارند، کاربرد دارد. این درمان ممکن است به چندین جلسه تکرار نیاز داشته باشد. اثر بخشی این درمان به طور کامل به اثبات رسیده است.

درمان با لیزر اندوژن (EVLT)

این نوع لیزر نیز روشی موثر و تایید شده است. در این روش که بیشتر در درمان واریس شدید به کار می رود. با استفاده از گرمای لیزر، رگ متورم شده را درمان می کنند. 

این درمان در بیشتر از 94% مواقع موفقیت آمیز اعلام شده است. برای انجام آن، سوراخی روی پوست ایجاد می کنند تا بتوانند گرمای لیزر را مستقیما به ورید انتقال دهند. این درمان سرپایی و در مطب پزشک انجام میشود و نیازی به دریافت بیهوشی ندارد.

اسکلروتراپی چیست؟ 

به درمان واریس با تزریق آمپول اسکلروتراپی گفته میشود. این روش سریع و سرپایی با حداقل تهاجم انجام میشود. برای درمان با این روش به عروق متورم شده دارویی مخصوص تزریق میشود. این دارو یا ماده شیمیایی پوشش رگ را بازیابی می کند. این درمان ممکن است به چندین جلسه تکرار نیاز داشته باشد.

اسکلروتراپی در مقایسه با سایر روشها کم تهاجمی تر است ولی تجربه نشان داده، احتمال عود بیماری با این روش وجود دارد.

جوراب واریس

در داروخانه انواع مختلفی از جوراب های واریس موجود است که می توانید بسته به محل ایجاد واریس پا، جوراب مناسب خود را تهیه و استفاده نمایید.

 استفاده از این جوراب ها را می توان درمانی موقتی برای رفع این بیماری دانست، زیرا که پزشکان هنوز هم به تاثیر این جوراب ها در پیشگیری و درمان بیماری اطمینان ندارند. استفاده از این جوراب ها در دوران نقاهت پس از جراحی یا لیزر نیز توصیه میشود.

جراحی واریس

جراحی در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. در این روش که تحت عنوان فلبکتومی شناخته میشود، رگ های سطحی و آسیب دیده توسط جراح و با استفاده از قلاب های مخصوص حذف میشوند. رگ های عمیق پا نقش ورید های حذف شده را بر عهده می گیرند و خون را به سمت قلب می فرستند.

لازم است بعد از جراحی حداقل برای یک شب در بیمارستان بستری شوید. درد و ناراحتی در موضع جراحی برای چند روز طبیعی است.

عکس یا تصاویر واریس

ساده ترین راه برای شناسایی این بیماری توجه به علائم ظاهری آن است. همان طور که در عکس زیر نیز مشخص است. واریس می تواند با شدت های مختلف و در هر نقطه ای از بدن ظاهر شود.

چگونه از پیشرفت واریس جلوگیری کنیم؟

در مورد واریس های سطحی و اولیه به خصوص در مواردی که درد احساس نمیشود، نیازی به درمان های تهاجمی مثل جراحی نیست. در این موارد بیمار باید با رعایت یکسری نکات از پیشرفت عارضه جلوگیری کند. در غیر این صورت در طی مدتی کوتاه بیماری تشدید شده و نیاز به درمان های جدی تری دارد.

رعایت این نکات می تواند جلوی پیشرفت بیماری را بگیرید:

• بهتر است از جوراب های واریس استفاده کنید.
• از قرار گرفتن در یک وضعیت (چه نشسته و چه ایستاده) برای مدت طولانی به شدت پرهیز کنید.
• صاف بنشینید و هنگام نشستن پاها خود را روی هم قرار ندهید.
• حداقل 30 دقیقه در روز را به ورزش اختصاص دهید.
• وزن خود را کاهش دهید.
• از پوشیدن لباسهای تنگ که فشار زیادی به عضلات وارد می کند، پرهیز کنید.
• مصرف دارو های ضد بارداری را متوقف کنید.

راه های پیشگیری از واریس

هیچ راهی برای جلوگیری از واریس وجود ندارد. اما کمک به گردش خون بیشتر در عضلات ممکن است خطر ابتلا به رگهای واریسی را کاهش دهد. این اقدامات عبارتند از :

• ورزش کردن می تواند روشی موثر در جلوگیری از این بیماری باشد.
• وزن خود را با رعایت رژیم غذایی و ورزش در حالت تعادل نگه دارید.
• رژیم غذایی با فیبر بالا و نمک کم می تواند در این مورد موثر باشد.
• از پوشیدن کفش پاشنه بلند به خصوص برای مدت طولانی پرهیز کنید.
• از نشستن یا ایستادن به مدت طولانی جداً بپرهیزید.
• از پوشیدن لباسهای تنگ اجتناب کنید.
• سیگار نکشید! سیگار می تواند باعث بالا رفتن فشار خون شده و سلامت رگ ها را تحت تاثیر قرار دهد.
• از مصرف داروهای ضد بارداری با استروژن بالا خودداری کنید.