توده‌ها و برجستگی‌های تناسلی از اختلالات شایع دستگاه تناسلی به شمار می‌روند. آنها می‌توانند بی ضرر بوده یا نشانه ای از شرایطی باشند که نیاز به درمان فوری دارند. هرگونه برجستگی، لمس توده، تغییر در رنگ و فرم ناحیه تناسلی باید جدی گرفته شده و توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد.
با مطالعه ادامه این مطلب می‌توانید با توده‌های تناسلی، علت و علائم و روشهای درمان آنها بیشتر آشنا شوید.
توده تناسلی چیست؟
منظور از توده های تناسلی برجستگی ها؛ توده های عفونی غیر طبیعی است که در ناحیه تناسلی زنان و مردان مثل واژن، مقعد و آلت تناسلی مشاهده می‌شود. این توده های سربسته ممکن است با عفونت، مایعات پر شده باشند. عوامل مختلفی در ایجاد این کیست ها اثر دارند.
علت توده تناسلی
از بیماریهایی که باعث ایجاد توده در ناحیه تناسلی زنان و مردان می‌شود، می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم :
1. کیست های ولو در زنان
توده چربی در ناحیه تناسلی زنان بسیار شایع هستند. ناحیه فرج در واژن تعداد زیادی غدد مثل غدد چربی، غدد بارتولن و غدد اسکن دارد. اگر این غدد مسدود شوند ممکن است کیست تشکیل شود.
اندازه کیست ها متفاوت است، اما بیشتر آنها شبیه توده های کوچک و سفت هستند. کیست ها معمولاً دردناک نیستند، مگر اینکه عفونی شوند.
کیست ها به طور معمول بدون درمان از بین می روند. اگر کیست عفونی شود، پزشک می تواند آن را تخلیه کند. در صورت وجود علائم عفونت ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کنند.
2. کیست واژن در زنان
انواع مختلفی از کیست واژن وجود دارد. کیست های واژن توده های سفت روی دیواره واژن هستند. آنها معمولاً به اندازه یک نخود یا کوچکتر هستند.
کیست های اینکلوژن واژن شایع ترین نوع کیست واژن است. آنها گاهی اوقات پس از زایمان یا آسیب به واژن ایجاد می شوند.
کیست های واژن معمولاً دردناک نیستند. آنها به ندرت باعث نگرانی می‌شوند، مگر اینکه در حین رابطه جنسی باعث ناراحتی شوند. گاهی اوقات، کیست های واژن نیاز به تخلیه یا برداشتن با جراحی دارند.
3. تبخال تناسلی
تبخال تناسلی یک عفونت ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس است. تبخال از طریق رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی منتقل می‌شود.
طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، حدود 1 نفر از هر 8 نفر تبخال تناسلی دارند. اغلب، علائم آنقدر خفیف هستند که مبتلایان به تبخال از ابتلا به این بیماری آگاه نیستند.
در دوره های عود بیماری علائم زیر رخ می دهد :
- زخم ها یا تاول‌هایی که ممکن است ترشحات داشته یا خونریزی کنند.
- درد، خارش یا سوزن سوزن شدن
- تب
- تورم غدد
علائم تبخال اغلب از بین می رود و سپس برمی گردد. با گذشت زمان، اکثر مردم شیوع کمتر و شدیدتر را تجربه می کنند.
اگر زخم‌های قابل مشاهده دارید، پزشک ممکن است بتواند تبخال تناسلی را با معاینه تشخیص دهد. هیچ درمانی برای تبخال تناسلی وجود ندارد، اما می توانید شدت و طول مدت علائم را با داروهای ضد ویروسی کنترل کنید.
اگر زخم های تبخال قابل مشاهده دارید، رابطه جنسی نداشته باشید. استفاده از کاندوم یا سایر روش های بازدارنده در طول رابطه جنسی، شانس ابتلا به تبخال را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
بیشتر بخوانید : درمان تبخال تناسلی
4. زگیل تناسلی
زگیل تناسلی در اثر درگیری با عفونت یا ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شود. این ویروس از طریق رابطه جنسی واژینال و مقعدی منتقل می‌شود. به ندرت از طریق رابطه جنسی دهانی منتقل می‌شوند. بسیاری از افراد زگیل تناسلی دارند و از آن اطلاعی ندارند.
علائم این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- برجستگی های خوشه ای کوچک به رنگ پوست
- زائده‌های برجسته زگیل با فاصله نزدیک که گاهی شبیه به گل کلم توصیف می شوند.
- خارش یا سوزش
زگیل تناسلی می تواند روی فرج یا مقعد یا در واژن رشد کند. هیچ درمانی برای زگیل تناسلی وجود ندارد، اما پزشک می تواند با استفاده از کرم تجویزی، لیزر یا جراحی آنها را برطرف کند.
برخی از انواع HPV می توانند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش دهند. اگر زگیل تناسلی دارید، برای تست پاپ به پزشک مراجعه کنید تا ببینید چه نوع HPV باعث زگیل شده است.
بیشتر بخوانید : درمان زگیل تناسلی
5. لکه های فوردایس
لکه های فوردایس یا غدد چربی، برجستگی های کوچک سفید یا زرد مایل به سفیدی در داخل فرج هستند. این لکه ها روی لب ها و گونه ها نیز دیده می شود.
آنها معمولاً برای اولین بار در دوران بلوغ ظاهر می شوند. با افزایش سن تعداد آنها نیز افزایش می‌یابد. لکه های فوردایس بدون درد و غیر مضر هستند.
6. واریس واژن
واریس واژن وریدهای متورمی هستند که می‌توانند در اطراف فرج ایجاد شوند. بر اساس یک مطالعه در سال 2017، آنها در 34٪ از افراد مبتلا به واریس در لگن و تا 22٪ از افراد باردار رخ می دهند.
واریس به صورت برآمدگی های مایل به آبی یا سیاهرگ های متورم گرد در اطراف لب های کوچک و بزرگ ظاهر می‌شوند. واریس معمولاً دردناک نیست. اما گاهی اوقات ممکن است احساس سنگینی، خارش یا خونریزی داشته باشید.
اگر باردار هستید معمولاً به هیچ درمانی نیاز نیست. واریس معمولاً حدود 6 هفته پس از زایمان تسکین می یابد. آنها اغلب با هر حاملگی بعدی تکرار می شوند.
برای کسانی که باردار نیستند، ممکن است واریس‌ها حین رابطه جنسی یا ایستادن طولانی مدت باعث ناراحتی شوند. پزشک متخصص جراحی و درمان ورید می تواند این عارضه را درمان کند.
7. موهای رشد کرده
یکی از علت های توده سفت زیر پوست در ناحیه تناسلی زنان و مردان موهای رشد کرده است. تراشیدن، اپیلاسیون یا کندن موهای ناحیه تناسلی خطر رشد موهای زائد ناحیه تناسلی را افزایش می‌دهد. موهای رشد کرده می‌توانند باعث ایجاد یک برآمدگی کوچک، گرد، گاهی اوقات دردناک یا خارش دار شوند. برجستگی ممکن است با عفونت پر شود و پوست اطراف برجستگی نیز ممکن است، تیره تر شود.
سعی نکنید موهای روییده را به تنهایی بیرون بیاورید. که میتواند منجر به عفونت شود. در بیشتر موارد، موهای رشد کرده بدون درمان برطرف می‌شوند. اما در صورت بروز التهاب به پزشک مراجعه کنید. این میتواند نشانه عفونتی باشد که نیاز به درمان دارد.
8. پاپول های آلت تناسلی در مردان
پاپول ها توده های گوشتی رنگ کوچکی هستند که معمولاً در سر آلت تناسلی وجود دارند. آنها معمولاً در 1 یا 2 ردیف دور سر آلت تناسلی ظاهر می‌شوند.
این توده ها طبیعی هستند. آنها از طریق جنسی منتقل نمی شوند و علت ایجاد آنها عدم رعایت بهداشت نیست. آنها علائمی ایجاد نمی کنند و نیازی به درمان ندارند.
9. برچسب های پوستی واژن
تگ های پوستی یا پولیپ ها، فلپ های کوچک و بیرون زده پوست هستند. آنها آسیب یا ناراحتی ایجاد نمی کنند، مگر اینکه سطح آنها ساییده و یا تحریک شوند. اگر برچسب‌های پوستی آزاردهنده هستند، پزشک میتواند آنها را با جراحی یا با لیزر حذف کند.
10. لیکن اسکلروزوس
لیکن اسکلروزوس عمدتاً پس از یائسگی رخ می‌دهد. این یک بیماری شایع پوستی نیست. لیکن اسکلروزوس بیشتر در ناحیه فرج و اطراف مقعد دیده می‌شود. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خارش شدید
- لکه های سفید
- زخم شدن پوست
- خونریزی یا کبودی
- درد هنگام ادرار کردن یا هنگام رابطه جنسی
کرم یا پماد کورتیکواستروئید به طور معمول می تواند لیکن اسکلروزوس را درمان کند، اما ممکن است پس از درمان عود کند. خطر ابتلا به سرطان فرج در افراد مبتلا به لیکن اسکلروزیس کمی بیشتر است.
11. سرطان
سرطان میتواند باعث ایجاد توده تناسلی در ناحیه واژن یا آلت شود. علائم پیش سرطانی و سرطانی آلت و واژن ممکن است، شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی غیر طبیعی
- ترشح غیر معمول
- توده های قابل توجه پوست
- درد هنگام رابطه جنسی
برای تشخیص سرطان آلت و واژن، پزشک از ضایعات نمونه می گیرد و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می کند.
12. لکه های فوردایس
لکه های فوردایس لکه های کوچک زرد یا سفید روی سر یا ساقه آلت تناسلی هستند. لکه های فوردایس غدد چربی (غدد ریز که در نزدیکی سطح پوست شما قرار دارند) بدون فولیکول مو هستند.
آنها همچنین می توانند در داخل گونه ها یا روی لب ها ظاهر شوند و در 80 تا 95 درصد از بزرگسالان وجود دارند. لکه های فوردایس به طور کلی بی ضرر هستند و نیازی به درمان ندارند.
13. لنفوسل
این نوع توده های تناسلی سفت و سخت هستند و پس از رابطه جنسی یا خودارضایی ناگهان روی ساقه آلت تناسلی ظاهر می شود.
لنفوسل زمانی ایجاد می‌شود که کانال های لنفاوی آلت تناسلی به طور موقت مسدود شده باشند. لنف مایع شفافی است که بخشی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل می دهد. تورم باید به زودی فروکش کند و هیچ مشکل دائمی ایجاد نخواهد کرد.
14. لیکن پلان
لیکن پلان یک بثورات خارش دار غیر عفونی متشکل از برجستگی های بنفش مایل به قرمز است که می تواند بسیاری از نواحی بدن از جمله آلت تناسلی را تحت تاثیر قرار دهد.
15. مولوسکوم کنتاژیوزوم (زگیل آبکی)
مولوسکوم کنتاژیوزوم یا زگیل آبکی یک عفونت ویروسی پوست است. این باعث ایجاد لکه های کوچک سفت و برجسته روی پوست می شود که معمولاً به صورت خوشه‌های کوچک تشکیل می‌شوند.
آنها می توانند آلت تناسلی و ناحیه کلی کشاله ران را تحت تاثیر قرار دهند، در این صورت یک بیماری مقاربتی در نظر گرفته می‌شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر متوجه تغییراتی در بدن خود شدید، از جمله توده جدیدی که پس از چند هفته از بین نمی رود، همیشه ایده خوبی است که به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت داشتن درد یا علائم عفونت، مانند: تب و التهاب باید در اولین فرصت با پزشک مشورت کنید.
درمان توده های تناسلی
توده های تناسلی در زنان و مردان اغلب نیازی به درمان ندارند. در صورت نیاز به مراقبت های پزشکی، درمان بر اساس علت زمینه ای تعیین می شود.
درمان خانگی
شما می توانید اکثر برجستگی ها و توده های تناسلی را با درمان های خانگی مدیریت کنید. در اینجا مواردی وجود دارد که می توانید برای کمک به کاهش علائم انجام دهید:
- اگر کیست دارید، چند بار در روز به مدت چند روز حمام آب گرم بگیرید. آب گرم ممکن است به تخلیه کیست کمک کند.
- نشستن در آب گرم همچنین می تواند به نرم شدن کیست ها کمک کند، برای این منظور یک لگن را از آب گرم پر کرده و برای 20 دقیقه 3 الی 4 مرتبه در روز در آن بنشینید.
- از پوشیدن لباس های تنگی که باعث ساییده شدن پوست ناحیه تناسلی می‌شود، خودداری کنید.
- از لباس زیر و یا شلوارهایی که با مواد طبیعی مانند پنبه تولید شده استفاده کنید. مواد طبیعی قابل تنفس هستند و می توانند به خنک و خشک نگه داشتن اندام تناسلی کمک کنند.
درمان دارویی
در صورتی که توده‌های تناسلی ملتهب و عفونی باشند، ممکن است پزشک مصرف داروهای آنتی بیوتیک را تجویز کند. در مورد دوز مناسب دارو با پزشک مشورت کنید.
مارسوپیالیزیشن
در این روش یک لوله پلاستیکی در زخم قرار داده می‌شود، این لوله وظیفه دفع عفونت زخم را بر عهده دارد. این لوله برای 3 الی 4 روز در زخم قرار داده می‌شود و سپس برداشته می‌شود. اینکار از عود مجدد بیماری پیشگیری می‌کند.
عمل جراحی
در مواردی که توده ها بیش از اندازه بزرگ شده باشند، و با دارو برطرف نشود لازم است، عمل جراحی انجام شود. این جراحی سرپایی و در مطب پزشک انجام می‌شود و اغلب نیازی به بیهوشی ندارد. در این عکس توده و یا کیست به طور کامل تخلیه می‌شود.
روشهای تشخیص توده تناسلی
برای تشخیص علت توده های تناسلی زنان باید به پزشک زنان و مردان با متخصص اورولوژی مشورت کنند. معمولاً علت توده با معاینه چشمی مشخص می‌شود. در صورت لزوم پزشک انجام آزمایشات زیر را نیز تجویز می کند.
- آزمایش بیوپسی از بافت توده
- بررسی ترشحات واژن یا دهانه رحم
- انجام MRI ، CT اسکن و سونوگرافی
عوارض توده های تناسلی
در اغلب موارد توده های تناسلی مشکل جدی محسوب نشده و برطرف می‌شود. با این حال اگر همراه با توده علائمی مثل درد، سوزش، خارش و التهاب دارید، سریعاً با پزشک مشورت کنید. اگر توده ها بزرگتر شوند، ممکن است مجرای ادرار یا واژن را مسدود کنند. در این صورت خطر عفونی شدن توده نیز افزایش می یابد.
پیشگیری
در بیشتر موارد نمیتوان از کیست ها به طور کامل پیشگیری کرد. تنها با رعایت بهداشت به خصوص هنگام رابطه جنسی و برقراری رابطه فقط با استفاده از کاندوم می‌توان خطر ابتلا به این بیماریهای ها را کاهش داد.
منبع :
https://www.nhs.uk/common-health-questions/mens-health/what-is-this-lump-on-my-penis/
https://www.healthline.com/health/womens-health/vaginal-lumps-bumps
سلام. آقای دکتر من یک توده چربی و نسبتا بزرگ کنار واژن دارم آیا خطرناک هست؟ باید چیکارش کنم؟
سلام. باید معاینه بشین.
سلام. من در مقعد یک توده گوشتی متورم دارم که خونریزی هم داره این چیه آیا خطرناکه ؟
سلام. احتمالا بواسیر هست برای تشخیص قطعی نیاز هستکه معاینات دقیق انجام بشه.
سلام جناب دکتر درمان توده سفت زیر پوست در ناحیه تناسلی چیه؟
سلام. باید معاینه شین. به پزشک زنان مراجعه کنید.
برای درمان خانگی توده تناسلی چه توصیه ای دارید ؟
سلام. باید معاینه بشین تا ابتلا به علت دقیق توده ها شناسایی شود.
سلام. توده ای چرکی داشتم که بعد از گرم کردن تخلیه شد. الان لازم باز هم دکتر برم
سلام. خیر نیازی نیست. مگر اینکه درد و تورم داشته باشه.