تبخال تناسلی نوعی بیماری عفونی و مقاربتی است، که در نتیجه دریافت نوعی ویروس در تماس جنسی با فرد آلوده ایجاد میشود. پس از آلوده شدن به ویروس بین 2 روز تا 2 هفته بعد تبخال ها ظاهر میشوند، و بعد از این مدت بیمار مرتبا دچار دوره های عود بیماری ( درد، خارش و زخم در ناحیه تناسلی، مقعد یا دهان) می‌شود، و حتی اگر در دوره عود نباشد و علائمی هم وجود نداشته باشد، باز احتمال انتقال این بیماری وجود دارد. 

متاسفانه هیچ درمان قطعی برای از بین بردن کامل این ویروس از بدن وجود ندارد، ولی مصرف یکسری داروها و پماد ها می تواند در کنترل علائم و کاهش دوره های عود بیماری موثر باشد. استفاده از کاندوم احتمال انتقال بیماری را کاهش می‌دهد. 

با مطالعه ادامه این مطلب می‌توانید با این بیماری بیشتر آشنا شوید، علائم تبخال را شناسایی کنید، عکس‌های واقعی از این بیمار را تماشا کنید و در انتها نیز راهکارهایی برای درمان تبخال تناسلی معرفی شده است.

تبخال تناسلی چیست ؟

تبخال تناسلی ( به انگلیسی Genital herpes) یکی از بیماریهای شایع عفونی  و مقاربتی است. همانطور که نام این بیماری مشخص است باعث می‌شود، برجستگی‌هایی تبخال، زخم‌های تبخالی یا تاول‌های دردناک (برجستگی های پر از مایع) مانند روی نواحی تناسلی زنان و مردان مثل کشاله ران، واژن، آلت تناسلی، ناحیه مقعد و …  مشاهده شود. ممکن است این تاول‌ها سرباز کرده و مایع درون آنها تخلیخ شود.

این بیماری، به شدت مسری و از انواع بیماریهای مقاربتی است، یعنی در طول رابطه جنسی منتقل میشود و برای انتقال آن، فقط با تماس پوست با پوست ناحیه تناسلی کافی است.

زخم های تبخال در جایی ظاهر می شوند که عفونت وارد بدن شده است. اما بیمار می تواند با لمس زخم و سپس مالش یا خاراندن ناحیه دیگری مثل انگشتان یا چشمان عفونت را گسترش دهد. ناحیه ای که به این بیماری مبتلا شده معمولا قبل از تبخال شروع به گزش می‌کند. 

 تبخال معمولاً در نواحی زیر ظاهر می‌شوند : 

• باسن
• ران
• رکتوم
• مقعد
• دهان
• مجرای ادرار
• واژن
• دهانه رحم
• آلت تناسلی
• کیسه بیضه

علت 

عامل این عفونت نوعی ویروس به نام ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است. این ویروس از طریق خراشیدگی‌های روی سطح پوست و یا غشاهای مخاطی (بینی،دهان و اندام تناسلی) وارد بدن می‌شود. 

 این ویروس شامل دو نوع هرپس سیمپلکس نوع 2 (HSV-2) و ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) می باشد. افراد مبتلا به عفونت HSV می توانند ویروس را حتی زمانی که هیچ علائم قابل مشاهده ای نداشته باشند، منتقل کنند.

HSV-2

HSV-2 شایع ترین علت تبخال تناسلی است. ویروس ممکن است در این نواحی وجود داشته باشد:

• در تاول ها و زخم ها یا مایعات ناشی از زخم ها
• پوشش مرطوب یا مایعات دهان
• پوشش مرطوب یا مایعات واژن یا رکتوم

این ویروس در طول فعالیت جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود.

HSV-1

HSV-1 نسخه ای از ویروس است که باعث تبخال یا تاول ها می شود. افراد ممکن است در کودکی به دلیل تماس نزدیک پوست به پوست با فرد آلوده در معرض HSV-1 قرار بگیرند.

فرد مبتلا به HSV-1 در بافت های دهان، می تواند ویروس را در حین رابطه جنسی دهانی به اندام تناسلی شریک جنسی منتقل کند. عفونت تازه گرفتار شده یک عفونت تبخال تناسلی است.

شیوع مکرر تبخال تناسلی ناشی از HSV-1 اغلب کمتر از شیوع ناشی از HSV-2 است .

ویروس هرپس سیمپلکس از چه راه های منتقل می‌شود؟

این ویروس از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود، که می‌تواند شامل موارد زیر باشد.

• رابطه جنسی واژینال
• رابطه جنسی مقعدی
• تماس با اسباب بازی های جنسی آلوده به ویروس
• رابطه دهانی

به طور معمول این ویروس از طریق تماس پوست با پوست منتقل می‌شود، اگر ویروس در مایع منی، بزاق و ترشحات واژن نیز وجود دارد.

ویروس هرپس سیمپلکس از چه راه های منتقل نمی‌شود؟

از آنجایی که هر دو نوع این ویروس در دمای اتاق از بین می‌روند، بنابراین احتمال انتقال ویروس از طریق سطوح مانند دسته شیر آب یا حوله بسیار کم است. اما بوسیدن یا به اشتراک گذاشتن یک لیوان ممکن است باعث گسترش ویروس شود.

علائم

اکثر افراد آلوده به ویروس HSV نمی دانند که به آن مبتلا هستند. ممکن است علائمی نداشته باشند یا علائم بسیار خفیفی داشته باشند.

علائم حدود 2 تا 12 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس شروع می شود و ممکن است، شامل موارد زیر باشند:

• درد یا خارش در اطراف اندام تناسلی
• برجستگی ها یا تاول های کوچک در اطراف اندام تناسلی، مقعد یا دهان
• زخم های دردناکی که هنگام پاره شدن تاول ها و ترشح یا خونریزی ایجاد می شوند.
• دلمه هایی که با بهبود زخم ها ایجاد می شوند.
• ادرار دردناک
• ترشح از مجرای ادرار، لوله ای که ادرار را از بدن آزاد می کند.
• ترشح از واژن

در طول اولین شیوع، معمولاً ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا داشته باشید، مانند:

• تب
• سردرد
• بدن درد
• تورم غدد لنفاوی در کشاله ران

عکس تبخال تناسلی

دورهای عود 

پس از اولین مرتبه ی شیوع تبخال، چون ویروس در بدن باقی می ماند، علائم در طول دوره های چند هفته یا چند ماهه مجدد عود می کنند، به این دوره ها دوره عود بیماری گفته می‌شود. تعداد دوره های عود بسته به بدن هر فرد متفاوت است، ولی در سال اول درگیری تعداد دوره های عود بیشتر است. به تدریج دوره های عود ضعیف تر از مرتبه های اول خواهند شد.

ممکن است چند ساعت یا چند روز قبل از شروع شیوع جدید علائم هشدار دهنده داشته باشید. آنها عبارتند از:

• درد ناحیه تناسلی
• درد سوزن سوزن شدن در پاها و باسن 

عوامل زیر می تواند باعث تحریک پوست و عود بیماری شود :

• اشعه ماورای بنفش مثل آفتاب گرفتن
• رابطه جنسی بدون استفاده از روان کننده ها
• سیگار کشیدن
• نوشیدن الکل
• چرخه قاعدگی
• استرس
• جراحی در ناحیه تناسلی
• تضعیف سیستم ایمنی بدن

بیشتر بخوانید : علت توده تناسلی و روشهای درمان

عوارض

تبخال تناسلی ممکن است عوارض زیر را به همراه داشته باشد:

• سایر عفونت های مقاربتی، تبخال  تناسلی خطر ابتلا به سایر بیماری های مقاربتی مثل  HIV را افزایش می دهد.
• عفونت اندام های داخلی، عفونت HSV می تواند باعث تورم و التهاب اندامهای جنسی و ادرار شود. 
• عفونت انگشت، این عفونت می تواند از طریق زخم‌های پوست به انگشت گسترش یابد و باعث تغییر رنگ، تورم و زخم شود. 
• عفونت چشم، گسترش این عفونت به چشم می تواند باعث درد، زخم، تاری دید و کوری شود.
• تورم مغز، به ندرت، تبخال منجر به التهاب و تورم مغز می شود.
• عفونت اندام های داخلی، ممکن است این عفونت در جریان خون گسترش یافته و باعث عفونت اندام های داخلی شود.

تبخال تناسلی در بارداری

زنان مبتلا به تبخال تناسلی، مشکلی برای بارداری ندارند، اما خطر انتقال ویروس در دوران جنینی  و زایمان وجود دارد.  نوزادانی که به HSV مبتلا هستند، اغلب دارای عفونت اندام های داخلی یا سیستم عصبی می‌شوند. حتی با درمان، این نوزادان در معرض خطر مشکلاتی از جمله موارد زیر هستند:

• نابینایی
• ضربه مغزی
• مرگ

اگر باردار هستید و می‌دانید که تبخال تناسلی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.  مصرف داروهای ضد ویروسی تبخال در اواخر بارداری به جلوگیری از شیوع بیماری در زمان زایمان کمک می‌کند. اگر در زمان زایمان بیماری عود کرده باشد، باید با روش سزارین نوزاد خارج شود، در غیر این صورت احتمال انتقال بیماری وجود دارد. 

تفاوت زگیل تناسلی و تبخال تناسلی

زگیل تناسلی و تبخال تناسلی هر دو از بیماریهای جنسی هستند، با این حال تفاوت های بسیاری با هم دارند :

• شکل ظاهری : تبخال برجستگی هایی تاول شکل ایجاد میکند در حالی که زگیل ها برجستگی های گوشتی، توپر و سفت هستند.
• عامل : علت تبخال ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است در حالی که زگیل های تناسلی توسط ویروس پاپیلومای انسانی به وجود می آیند.
• درمان : درمان تبخال با پماد و دارو انجام می‌شود. ولی برای درمان زگیل ها باید این زائده ها با کرایو، جراحی یا لیزر برداشته شوند.

زمان مراجعه به پزشک 

در صورت مشاهده هر یک از علائم مشکوک در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر فورا با پزشک مشورت کنید :

• مشاهده تاولهای قرمز و کوچکی که می ترکند، در اطراف ناحیه تناسلی و ران ها
• سوزن سوزن شدن و خارش و قرمزی در اطراف اندام تناسلی
• ترشحات غیر معمول واژن

حتی اگر به تازگی رابطه جنسی نداشته اید، باز هم به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است علائم تبخال به تازگی شروع شده باشند.

تشخیص

معمولا پزشک با یک معاینه جسمی و مشاهده تبخال بیماری را تشخیص می‌دهد.  جهت تایید این بیماری پزشک از زخم تبخال نمونه می‌گیرد. این نمونه ها برای انواع این ویروس آزمایش می‌شوند.

درمان تبخال تناسلی 

همان طور که در ابتدای متن هم اشاره کردیم، هیچ درمان قطعی برای از بین بردن کامل این بیماری از بدن وجود ندارد، درمان های موجود با هدف بهبود زخم ها، کاهش دفعات دوره های عود و شدت آنها و نیز کاهش خطر انتقال ویروس انجام می‌شوند. از روشهای درمان این بیماری می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم : 

بهترین پمادهایی که معمولاً برای تبخال تناسلی تجویز می شوند، عبارتند از:

• آسیکلوویر (زوویراکس)
• فامسیکلوویر
• والاسیکلوویر (والترکس)

این داروها باید حتما پزشک متخصص تجویز و دوز آنها با توجه اینکه در حال حاضر در دوره عود بیماری هستید یا خیر؟ شدت فعالیت جنسی و … تعیین میشود. استفاده طولانی مدت از داروهای ضد ویروسی بی خطر در نظر گرفته می شود.

اگر اولبن باری است که به تبخال مبتلا میشوید :

• برای جلوگیری از بدتر شدن علائم از داروهای ضد ویروسی استفاده کنید. این داروها باید ظرف 5 روز از شروع علائم مصرف شوند.
• استفاده از پماد های ضد درد

دوره های عود تبخال:

• اگر در دوره های عود تبخال هستید، استفاده از پماد های ضدویروسی به محض شروع علائم به کاهش دوره های عود ظرف 1 الی 2 روز کمک می‌کند.

پیشگیری

برای پیشگیری از این عفونت موارد زیر را رعایت کنید :

• از داشتن چندین شریک جنسی متفاوت به شدت بپرهیزید.
• در طول رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. (کاندوم پیشگیری 100% از بیماری نیست، زیرا همه نواحی تناسلی را پوشش نمیدهد، اما احتمال انتقال بیماری را کاهش خواهد داد.)
• فقط با یک شریک جنسی که از سلامت او اطمینان دارید، رابطه داشته باشید.
• وقتی شریک جنسی شما مبتلا به تبخال تناسلی است، رابطه جنسی نداشته باشید. (این ویروس حتی در دوره هایی که علائم ظاهری وجود ندارد، نیز منتقل می‌شود.)

متاسفانه هیچ واکسنی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد.

زندگی جنسی با وجود تبخال 

اگر تبخال دارید، باید با شریک جنسی خود در مورد خطر آن صحبت کنید. استفاده از کاندوم ممکن است به کاهش این خطر کمک کند اما به طور کامل از آن پیشگیری نمی‌کند. داشتن زخم یا سایر علائم تبخال می تواند خطر گسترش بیماری را افزایش دهد. حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشید، باز هم می توانید شریک جنسی خود را آلوده کنید.

تبخال قابل درمان نیست، مهم است که بدانید با دارو قابل کنترل است. درمان سرکوب کننده روزانه (یعنی استفاده روزانه از داروهای ضد ویروسی) می تواند خطر انتشار ویروس را به دیگران کاهش دهد.

منابع :

https://www.healthline.com/health/std/genital-herpes

https://www.nhs.uk/conditions/genital-herpes/

سوالات متداول تبخال تناسلی