زگیل تناسلی چیست ؟ انواع، علت، علائم و راه های تشخیص و انتقال

بیماری زگیل تناسلی (genital warts) یا زگیل مقاربتی، شایع ترین بیماری عفونی است. عامل این بیماری ویروس hpv است و از طریق برقراری رابطه جنسی منتقل می‌شود. این عارضه هر دو جنسیت زن و مرد را بیماری می کند، اما عوارض آن معمولاً برای زنان خطرناک تر است. امکان درمان زگیل تناسلی وجود دارد، اما چون ویروس از بین نمی‌رود، ممکن است دوباره زگیل عود کرده یا به وجود آید. انتخاب روش درمان مناسب می‌تواند خطر عود مجدد بیماری را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.

در ادامه مفصلاً به بحث زگیل تناسلی چیست؟ علت ها، علائم و روشهای تشخیص و درمان آن می‌پردازیم :

بیشتر بخوانید : راه های درمان زگیل تناسلی (لیزر، کرایو، سوزاندن، جراحی و …)

برای مشاوره تشخیص و درمان زگیل تناسلی با شماره تلفن 📞02186084961 📞 تماس بگیرید.

زگیل تناسلی چیست؟

بیماری زگیل تناسلی (genital warts) نوعی بیماری های آمیزشی یا بیماری مقاربتی (STD) است و به زائده های ریز و درشت غیر سرطانی گفته می شود، که نرم، گوشتی و برجسته هستند و روی یا داخل ناحیه تناسلی زنان و مردان(ناحیه شرمگاهی، مقعد،لگن، واژن، آلت و دهان) مشاهده می‌شود. زگیل ها اغلب گنبد شکل نیستند، اما معمولاً با ظاهری برجسته و تخت مشاهده می‌شوند.

چه چیزی باعث زگیل می شود؟ این بیماری در اثر عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می شود. این ویروس باعث ایجاد مقدار اضافی کراتین،( یک پروتئین سخت)، در لایه بالایی پوست (اپیدرم) می‌شود. کراتین اضافی بافت خشن و سخت را ایجاد می کند.

آیا زگیل تناسلی واگیر دار است؟ بله، این بیماری به شدت مسری است و با اولین تماس، از یک شخص به شخص دیگر (طریق تماس پوست با پوست ناحیه تناسلی فرد آلوده) و در طول رابطه جنسی حتی تماس دهانی منتقل می‌شود.

این بیماری اغلب زنان و مردان جوان کمتر از 35 سال که از نظر جنسی فعال هستند، را تحت تاثیر قرار می دهد اما در سال های اخیر متاسفانه سن ابتلا به این ویروس به کمتر از 12 سال رسیده است.

بیشتر بخوانید : علت زگیل تناسلی مردان + روشهای درمان و عوارض

علائم زگیل تناسلی

در زنان زگیل تناسلی روی ناحیه فرج،دیواره های واژن، ناحیه بین دستگاه تناسلی خارجی و مقعد، کانال مقعد و دهانه رحم مشاهده می شود. در مردان ممکن است زائده در نواحی مثل نوک و طول آلت تناسلی،کیسه بیضه یا مقعد ایجاد شود. در صورت برقراری رابطه دهانی احتمال ایجاد زگیل تناسلی در دهان نیز وجود دارد.

این بیماری مانند هر بیماری دیگری در مرحله فعال، علائم واضح و مشخصی دارد، ساده ترین آن مشاهده توده های برجسته می باشد. اما ممکن است تشخیص برای خود فرد مشکل باشد بنابراین قبل از هر اقدامی برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید. به یاد داشته باشید، در مرحله غیر فعال که زگیل تناسلی وجود ندارد، نیز احتمال انتقال وجود دارد.

پیشنهاد میکنیم، برای آشنایی با شکل ظاهری این بیماری، صفحه تصاویر واقعی و عکس زگیل تناسلی را مشاهده کنید.

شکل ظاهری زگیل ها در افراد مختلف متفاوت است، اما معمولاً مشخصه های زیر را شامل می شود؛

• زائده های برجسته، توپر و گوشتی شکل هستند.
• زائده های زیر می توانند نرم یا خشن سفت باشند.
• رنگ زائده ها اغلب مطابق رنگ پوست فرد بیمار و یا کمی تیره‌تر از آن هستند.
• زائده ها می‌توانند با فاصله از هم ظاهر شده و یا به شکل خوشه های شبیه به گل کلم مشاهده شوند.
• زگیل‌ها برجسته هستند و یک میلی متر تا یک سانتی متر بعد دارند.

سایر علائم و نشانه‌های زگیل تناسلی عبارتند از ؛

• خارش و سوزش، اگر زائده در ناحیه حساس باشند، احتمال خارش و یا سوزش وجود دارد.
• حساسیت یا درد
• ترشحات غیر طبیعی واژن یا مقعد
• خونریزی؛ زائده ها معمولاً خونریزی ندارند، به جز در مواردی که در ناحیه حساس مثل داخل مجاری ادراری رشد کرده باشند و یا سطح آنها خراشیده شود. به طور مثال ممکن است، زنان بعد از رابطه جنسی دچار خونریزی شوند.

نکته ،زگیل های تناسلی ممکن است آنقدر کوچک و مسطح باشند که با چشم غیر مسلح دیده نشوند. به علاوه زگیل ها به ندرت به خوشه هایی بزرگ تبدیل می شود، مگر اینکه فرد بیمار سیستم ایمنی سرکوب شده داشته باشد، و یا مدت طولانی زگیل را درمان نکند.

بیشتر بخوانید : زگیل تناسلی زنان ، علت ها، علائم و روشهای درمان زگیل واژن

علت زگیل تناسلی

زگیل تناسلی منحصراً با ورود ویروس hpv به بدن مرتبط است. ویروس اچ پی وی یا همان پاپیلومای انسانی نوعی ویروس DNA دار است که بیش از 100 نوع مختلف دارد، و در حدود ۴۰ نوع از می‌تواند باعث ایجاد زائده در ناحیه تناسلی شود، و مابقی ویروس‌ها عامل ایجاد زگیل در دیگر نواحی بدن هستند. رایج‌ترین انواع ویروس اچ پی وی عامل زگیل تناسلی شامل نوع HPV 6،11،16 و 18 می‌شود.

همه انواع ویروس hpv خطرناک نیستند و همه انواع ناحیه تناسلی را درگیر نمی‌کنند، ولی خداقل 50% افراد فعال جنسی، برای یکبار هم که شده به این ویروس مبتلا می‌شوند.

ممکن است فرد مبتلا به ویروس باشد، اما زگیل تناسلی رشد نکند. به همین علت بسیاری از بیماران از وجود چنین ویروسی در بدن خبر ندارند و ناخواسته آن را به دیگران انتقال می‌دهند.

ویروس‌های عامل این بیماری به دو‌ نوع کم خطر و پرخطر تقسیم می‌شوند. نوع پرخطر عوارضی را ایجاد می کند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.  ویروس های کم خطر HPV باعث ایجاد ضایعات زگیل می‌شوند. در حالیکه نوع پرخطر معمولاً ضایعاتی را ایجاد نکرده و در بدن مخفیانه زندگی می‌کند.

انواع زگیل

زگیل‌های معمولی یا عادی می‌توانند روی پوست هر بخشی از بدن ظاهر شوند، اما نوع تناسلی فقط روی ناحیه تناسلی (لگن، واژن، آلت تناسلی و مقعد) و به استثنا دهان ایجاد می‌شوند. انواع زگیل برحسب شکل ظاهری عبارتند از :

• معمولی (common warts) : این نوع ظاهری برجسته دارند و در لمس خشن هستند. اغلب به صورت تکی رشد می‌کنند.
• رشته ای (filiform warts) : این نوع با تعداد بیشتری رشد کرده و اغلب در نواحی لب ها و دهان مشاهده می‌شود.
• مسطح (flat warts) : این نوع در مقایسه با انواع دیگر برجستگی کمتری دارد و پهن تر است. معمولاً پراکنده رشد می‌کنند و تعداد بیشتری دارند. این نوع می‌تواند در نواحی مختلف پوست مثل سر، صورت، روی زانو ها و آرنج ها و … رشد کنند.
• کف پا : این دسته از زگیل‌ها به صورت خوشه ای رشد کرده و یک لکه سیاه در وسط آنها وجود دارد که در واقع لخته خون است.
• زگیل های اطراف زبان (periungual wart) در اطراف ناخن‌های دست یا پا ایجاد می‌شوند. آنها کوچک هستند، به اندازه یک سر سوزن، و به آرامی به برجستگی‌های خشن و بزرگ تبدیل می‌شوند که می‌توانند شبیه گل کلم باشند. در نهایت به خوشه‌های بزرگ تر تبدیل می‌شوند.
• زگیل های موزاییکی (mosaic wart) : نوعی زگیل کف پا هستند که به صورت خوشه‌ای در کف پا رشد می‌کنند. پزشکان این نوع زگیل را زگیل کف پا مقاوم یا وروکا نیز می‌نامند. در حالی که برخی از زگیل‌های موزاییکی خود به خود از بین می‌روند، درمان برخی دیگر سخت تر است و ممکن است نیاز به مداخله پزشک داشته باشد.
• دهان (oral wart) : این نوع در کودکان شایع تر است و می‌تواند روی لب‌ها، لثه ها و دهان مشاهده شود. اگر این زگیل‌ها در اثر رابطه جنسی ایجاد شده باشد، صورتی یا سفید هستند و ظاهری شبیه به گل کلم دارند.
• تناسلی (genital warts) : این نوع صرفاً روی ناحیه تناسلی رشد می‌کند. ویروس این نوع فقط از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود.

بیشتر بخوانید : علت زگیل مقعدی چیست + راه های درمان

عوامل خطر 

تمامی افرادی که از نظر جنسی فعال هستند، ممکن است در معرض این بیماری قرار گیرند، عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‎‌‌‌دهند، به این شرح است:

• جوانان در سنین بین 18 تا 4 بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.
• افرادی که بیش از یک شریک جنسی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند.
• افرادی که به بیماری‌های تضعیف کننده سیستم ایمنی مثل HIV دچار هستند و یا داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند.
• افرادی که به سایر بیماری‌های آمیزشی دچار هستند.
• نوزادانی که مادرشان به این بیماری مبتلا بوده است.

متاسفانه در سال‌های اخیر با توجه به رشد روز افزون، رابطه‌های جنسی غیر متعارف آمار مبتلایان به این بیماری به شدت رو به افزایش است. گزارش حاکی از آن است که سن ابتلا به این ویروس به کمتر از 12 سال رسیده است.

میزان ابتلا مردان و زنان به این بیماری مساوی است. اما از آنجایی که زگیل تناسلی در زنان معمولاً داخل واژن اسـت، افراد بیمار دیر نسبت به وجود آن آگاه می‌شوند. ممکن است ویروس به داخل رحم برسد و باعث ایجاد سرطان شود، بنابراین همه زنان که از نظر جنسی فعال هستند باید در طول دوره های مشخصی برای چکاپ از طریق تست پاپ اسمیر مراجعه کنند.

دوره نهفتگی ویروس hpv

نمی توان زمان مشخصی را برای قرار گرفتن در معرض ویروس تا ایجاد زگیل تعیین کرد. زیرا این مدت زمانی که به دوره کمون معروف است، در هر فرد و جنسیت با توجه به قدرت سیستم ایمنی متغیر است. بنابراین ممکن است از زمان وارد شدن ویروس به بدن تا ایجاد زگیل روزها، ماه‌ها و یا حتی سال‌ها زمان باشد.

در ضمن ویروس اچ پی وی لزوماً باعث ایجاد زگیل نمی‌شود، یعنی ممکن است فرد بیمار دچار ویروس باشد اما توده یا زائده وجود نداشته باشند.

به علاوه نمی توان تعیین کرد که فرد بیمار در چه زمانی ویروس را دریافت کرده است. بنابراین ممکن است شریک جنسی شما سالها قبل به ویروس مبتلا شده باشد،و به یکباره زائده‌ها مشاهده شوند.

ویروس اچ پی وی از چه راه‌هایی منتقل می‌شود؟

این ویروس از طریق رابطه جنسی و در طی تماس پوست با پوست منتقل می‌شود. یعنی ویروس برای انتقال نیاز به دخول کامل ندارد. از جمله راه‌های انتقال می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• در آغوش گرفتن فرد مبتلا به ویروس (تماس پوست فرد مبتلا با پوست بدن.)
• رابطه جنسی واژینال
• رابطه مقعدی
• رابطه دهانی
• تماس دست آلوده به ویروس با ناحیه تناسلی
• تماس اسباب بازی های جنسی آلوده به ویروس.
• بوسیدن لب (در صورتی که در نواحی دهان و لب زگیل وجود داشته باشد.)

ویروس HPV به شدت مسری بوده و با اولین تماس جنسی منتقل می‌شود.

ویروس hpv از چه راه های منتقل نمی‌شود؟

در مواردی که تماس مستقیم با ویروس hpv یا زگیل تناسلی وجود ندارد، احتمال انتقال ویروس نیست! به طور مثال این ویروس از راههای زیر منتقل نمی شود؛

• این ویروس از طریق دست دادن یا بوسیدن منتقل نمی شود.
• این بیماری از طریق استفاده از سرویس بهداشتی مشترک منتقل نمی شود.
• در آغوش گرفتن
• به اشتراک گذاشتن کارد و چنگال، فنجان و غیره

احتمال انتقال این ویروس از طریق وسایل مشترک بسیار کم است، زیرا ویروس HPV روی سطح اشیا به سرعت از بین میرود. به همین ترتیب احتمال انتقال ویروس از این طریق کمتر از ۵ درصد است. وسایل مشترکی که ممکن است ویروس از طریق آنها منتقل می شود شامل وسایل شنا مایو،حوله، ژیلت یا پروب لیزر است.

در صورتی احتمال می دهید، بر روی سطوح اشیا این ویروس وجود دارد جهت ضدعفونی کردن آن از الکل ۹۰ درصد استفاده کنید.

نحوه تشخیص زگیل تناسلی

ویروس hpv  یا همان عامل زگیل تناسلی در خون و مایعات بدن مثل ادرار نیست، بنابراین برای تشخیص ویروس باید از آزمایشات دیگری استفاده نمود، روش‌های تشخیص این بیماری عبارتند از ؛

• نمونه برداری از نواحی مخاطی بدن مثل مقعد یا واژن
•  تکه برداری از از زگیل‌ها
• تشخیص زگیل‌ها با استفاده از محلول‌های مخصوص استیک اسید. نواحی آلوده به ویروس اچ پی وی در تماس با این محلول سفید رنگ می‌شوند.

عوارض

در حال حاضر درمان‌های موجود برای زگیل تناسلی تنها زائده زیر را برطرف می‌کند و هیچ تاثیری در از بین بردن ویروس اچ پی وی از بدن ندارند. بنابراین این ویروس حداقل برای چندین سال در بدن باقی می‌ماند و امکان ایجاد عوارض مختلف برای فرد بیمار دور از انتظار نیست. لازم به ذکر است که عوارض این بیماری برای زنان خطرناک تر از مردان است.

نوع کم خطر  این ویروس معمولاً فقط منجر به ایجاد زگیل میشود اما نوع پرخطر می‌تواند ساختارهای سلول ها را تغییر و عوارض خطرناکی از جمله سرطان را به همراه داشته باشد.

مهمترین عارضه ای که بعد از ابتلا به زگیل تناسلی در زنان ایجاد می شود. سرطان دهانه رحم است. بنابراین زنانی که سابقه ابتلا به زگیل تناسلی دارند، باید برای چکاپ و غربالگری سرطان آزمایشات لازم را انجام دهند.

مردانی که سابقه ابتلا به زگیل تناسلی را دارند، نیز از عوارض این بیماری در امان نیستند و  احتمال ایجاد سرطان مقعد، آلت تناسلی و یا حتی گلو برای آنان وجود دارد.

بیشتر بخوانید : هزینه درمان زگیل تناسلی با لیزر

پیشگیری

پیشگیری صد در صدی از این ویروس تنها زمانی امکان پذیر است که فرد رابطه جنسی نداشته باشد!! البته می توان با یک سری نکات احتمال و خطر ایجاد این ویروس را به حداقل نیز کاهش داد:

• واکسیناسیون: واکسن این ویروس گارداسیل نام دارد با تزریق واکسن می توان احتمال انتقال این بیماری را برای برخی ویروس ها و حداقل ویروس های پرخطر به صفر نزدیک کرد.
• کاندوم؛استفاده از کاندوم خطر انتقال بیماری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد اما با این حال احتمال انتقال وجود دارد، زیرا کاندوم تمام ناحیه تناسلی را پوشش نمی‌دهد پس از این نقاط احتمال انتقال وجود دارد‌
• پرهیز از رابطه های جنسی پرخطر و کنترل نشده یا ارتباط با چندین شریک جنسی، برای کاهش خطر انتقال این ویروس تنها با یک شریک رابطه جنسی داشته باشید.

بیشتر بخوانید : تبخال تناسلی چیست

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده هر یک از علائم بیماری یا زائده های غیر طبیعی در اولین فرصت به پزشک یا دکتر زگیل تناسلی مراجعه کنید. همچنین در صورتی که مطلع شدید، شریک  یا یکی از شرکای جنسی شما به این عارضه مبتلا بوده یا علائم آن را دارد، باید فوراً این موضوع را با پزشک مطرح کنید.

درمان 

روش های متعددی برای درمان زگیل های تناسلی وجود دارد. در همه این روش ها سعی در از بین بردن ضایعات یا توده های تناسلی است. در واقع این روش ها تاثیری در از بین بردن ویروس HPV ندارند!

مهم است که بیماران فوراً و با مشاهده اولین علائم پزشک متخصص مراجعه کنند زیرا هرچقدر درمان بیماری را به تعویق بیندازید زگیل ها رشد کرده و اندازه و تعداد آنها افزایش می یابد. از طرفی زائده‌های درمان نشده، ریسک ابتلا به بیماری های خطرناک و سرطان را افزایش می دهند.

روش هایی که برای درمان زگیل تناسلی انجام می شوند؛ عبارتند از؛

• لیزر زگیل تناسلی : بهترین راه درمان این بیماری است که سرپایی و بدون درد یلا خونریزی در یک جلسه آن را از بین می برد.
• انجماد یا کرایوتراپی : این روش سرپایی یا اسپری گازی مخصوص روی زائده ها انجام می‌شود. انجماد ممکن است باعث شود جای زخم ها بماند.
• سوزاندن یا الکتروکوتر : در این روش با سوزاندن زائده ها آن را از بین می برند.
• عمل جراحی : عمل جراحی در بیمارستان و تحت بیهوشی زائده ها را از روی پوست جدا میکند.
• پماد ها دارو : دارو ها روش مناسبی برای زگیل ها نیست چون معمولاً چندین ماه زمان نیاز دارد و برای زائده های بزرگتر مناسب نیست.

سوالات متداول زگیل تناسلی